Resumo da ascensión ao Annapurna: “por unha pinga... conxelada”

A última entrada que escribín no CB para o blog esta asinada o 30 de abril as 14.10 horas. Dende entón fostes tendo novas do que acontecía pois chamaba a diario para dar parte da situación, información que a transmitían ao blog, encargándose disto: Sonia, Marisa e Pedro. Dende aquí transmítolles aos tres o meu agradecemento polo seu compromiso e dilixencia.

Agora vou detallar un pouco máis o que sucedeu, aportando algunhas fotos. Quizais esténdame de máis, pero xa sabedes que podedes deixar a lectura en calquera momento, faltaría máis. A noite do 30 de abril celebramos unha reunión entre todos os alpinistas que ao día seguinte sairíamos para intentar cumio, uns 30, incluíndo aos sherpas. A reunión foi a iniciativa de Don Bowie para organizar o “tráfico” entre o C2 e o C3, pois eramos demasiados para estar amontoados no tramo máis delicado de toda a ascensión. A reunión finalizou co acordo e satisfacción de todos.

O día 1 de maio como estaba previsto saín para o C2, bastante cedo, tendo en conta os meus hábitos. Antes de saír achegueime ao lugar onde se celebra a puxa, unha especie de altar. Eu non son unha persoa relixiosa, pero respecto as crenzas de todos e admiro as súas construcións, arte, deidades, iconas, signos... tanto das presentes como das desaparecidas. Vou facer unha paréntese para lembrar que cando estiven no Manaslu no 2010, o ancián lama deume un pequeno mantra para que o levara comigo na montaña, que me protexería, pero cando fixen o intento do cumio esquecinme del (e doutros amuletos). Sigo. No “altar” do Annapurna saquei o mantra e pedinlle a montaña que me axudara a baixar, que quería volver ver a familia, amigos, compañeiros... que de subir xa me encargaba eu, ata onde puidera chegar. Dende entón levei o mantra preto do meu corpo. Foi un acordo que funcionou, a miña petición debeu ser razoable e respectuosa.
Chegar ao C2 levoume algo menos de 6 horas e atopeime ben, instaleime na miña tenda e logo fun visitando alegremente a distintos compañeiros, a maioría estaban moi animados, pero nalgúns planeaban algunhas dúbidas. A verdade e que a montaña tiña moita neve e as pegadas eran profundas. Tiñamos información fresca das méteos que confirmaban que o día 4 era bo para cumio (sen apenas vento inda que con resgo de neve pola tarde), e ademais confirmaron que o dia 6 tamén era bo. Dicir que no C1 Don recibiu unha nova tráxica da súa familia e regresou inmediatamente ao CB para emprender viaxe a América o antes posible. Dende aquí o meu agarimo a este bo compañeiro e magnífico alpinista.

Ao día seguinte imos saíndo por grupos de 6, aproximadamente cada media hora, tal como acordaramos na reunión. Eu estaba asignado ao último grupo para saír do campamento sobre as 6 da mañá. Partimos ás seis e media. Hora e algo despois cheguei xunto a... Stop. Toda a xente esta parada, desilusión, desconcerto, caos... Mauricio me explica “fin da expedición” dúas avalanchas no “coador” case collen aos 4 sherpas que ían por diante, todos teñen regresado, isto rematou. Todos falan con todos, uns sherpas din que imposible, outros que se pode, nos igual, uns quedamos calados (pensativos), outros seguen a falar, que si, que non... Todos os da axencia Thamserku: expedición de Carlos Soria (Carlos e Tente, con catro sherpas) e a do brasileiro Waldemar (con dous sherpas) deciden retirarse da montaña. Outros da nosa axencia, Seven Summit Treks, tamén: Rosa, Badía e Mauricio o teñen claro, se retiran cos seus tres sherpas. Iniciamos o descenso ao C2, hoxe ninguén vai ir cara arriba.
No C2 seguimos a falar, eu digo que me quedo hoxe, que hai que deixar que se arrefríen os ánimos, que para marchar hai tempo de sobra, varios son da mesma opinión, temos presente que o día 6 tamén é bo para cumio, Guntis lidera o grupo animándonos a non renunciar, o seu sherpa di que é posible. Azim quédase, unha baza importante xa que e o máis forte de todos, tamén Radk Jaros (checo), gran e experimentado escalador que conta con 12 oitomiles. Mentres, a maioría emprende inmediatamente o descenso ao CB. Mauricio e Badía ao marchar danme comida e gas, agradécese pois estarei na montaña mais do previsto, logo a comparto con Richard quen tamén queda.
Estamos 11 (2 son sherpas), sen contar aos húngaros que creemos só están aclimatando. Falamos de que somos un bo número para intentalo. O día seguinte intentaremos chegar ao C3. Logo dun rato Tunc anuncia que renuncia, que baixa... Quedamos 10. Pola tarde neva algo, como de costume. Hoxe unhas dúas horas.

3 de maio. Imos aló. Farah renuncia ao intento de cumio a prol de Azim e do grupo, e ofrece ao seu sherpa. Quedamos 9, xa non hai representante feminina. Azim co seu sherpa (o de Farah) vai sempre por diante, fortísimo. Eu salgo as 7.15 horas. Chegamos ao pe do coador, veña, isto hai que pasalo “a fume de carozo”. Cando estou na parte máis perigosa escoito un berro de arriba “avalancha!”... berro o mesmo cara abaixo e corro (literalmente) cara arriba, hai unhas rochas nas que podo encaixar o meu corpo, sei que teño uns segundos... e chego, inco o meu piolet na neve con toda a miña enerxía, como se fora o último que fora facer na miña vida, e quen sabe... espero, cae un pouco de neve por riba miña... era pequena, quedou nun susto, sorrio, rio! Fago sinais aos de arriba, todo ben, por baixo tampouco houbo consecuencias. Seguimos subindo. A ascensión é dura, esixente, pero chego en 6 horas ao C3 (6.400 m), o que está moi ben. Estou canso, pero contento porque as miñas forzas están respondendo. Comparto tenda con Richard, neste campamento e seguintes. Como o día bo de cumio é o 6 decidimos repartir o seguinte tramo ata o C4 en dúas xornadas. Pola tarde neva unhas 3 horas, e penso: pero é que non vai deixar de nevar ningún día?. Bastante tarde chegan dous dos húngaros, parece ser que van a intentar cumio con nós, queren aproveitar esta oportunidade. Agora somos 11. A noite a paso ben, sen notar os efectos da altura.

4 de maio. Hoxe non madrugamos. Esta xornada decido usar o meu set de hidratación por baixo do mono de plumas, como farei o día de cumio, así comprobo que todo vai ben. Salgo ás 10.50 horas, Richard un pouco despois, imos os últimos. Pronto alcanzamos ao grupo, pero ollo, o alcanzamos aparentemente, foi a sorpresa da xornada, unha gran greta corta o paso, hai que entrar dentro dela e saír por outro lado, parecía doado pero inda levounos un tempo, imos de un en un. Os primeiros 120 m de desnivel son entre seracs, logo todo é neve, bastante profunda, pero estable. Cheguei ao ”C4 baixo” (6.830 m) moi canso, máis canso e tras máis tempo do esperado. Canto máis subimos máis pequena é a nosa tenda, estamos máis apertados e polo tanto máis incómodos. Esta noite xa non durmo tan ben. Os húngaros non montan tenda, dormen nunha greta, un tose moito.

5 de maio. A xornada preséntase doada, todo neve e pouco desnivel. Un dos húngaros decide descender (é o que tose). Salgo ás 10 da mañá e repito a levar o set de hidratación por baixo do mono, ok. A neve está menos profunda pero máis escorregadiza, por baixo hai xeo. Chego ao “C4 alto” (7.100 m) tras 3.45 h, estou moi canso, normal pola altitude, pero quedo un pouco preocupado. Falamos de saír moi cedo para o cumio, sabemos que con boa neve serán unhas 10 horas de ascensión, pero sospeitamos que non estará tan ben como nos gustaría, ademais pola tarde anuncian neve, debemos de estar pronto de regreso. Decidimos saír ás 21.00 horas. Temos por tanto pouco tempo para hidratarnos moito e comer, preparar as cousas e descansar todo o posible. Preparo a mochila (son un dos poucos que leva mochila, e casco!): gorro e manoplas de reposto, pasamontañas, GPS, compás, walkie, telf.sat., pilas e baterías de reposto, navalla, algunhas barriñas enerxéticas e xeles... reviso o set de hidratación e o recheo (sempre deixo o tubo baleiro para evitar que se conxele, pero... fixen unha revisión rápida mirando so os extremos do tubo, ao fin e ao cabo –pensei- leva dous días funcionando a perfección e nunhas horas marchamos... ERRO!)

5 de maio, 22.15 horas. Inicio o ascenso, xa partiron todos (os primeiros ás 21.20 horas), menos Richard. Bebemos moito antes de saír. Os dous tivemos problemas coas botas, ou máis ben cos pes, os botíns e as botas. Salgo cos pes fríos, mal comezo, pero é que fai un frío do carallo! e un pouco de vento. Pero síntome forte, moi motivado. Pronto vou recuperando tempo cos que me preceden o que animoume inda máis, e pronto sae a lúa, chea, enorme, formidable. A ruta e todo por neve e algo de xeo en algunhas partes, tamén pasamos algunha greta.

6 de maio. Pasadas un par de horas dende o inicio da marcha (pasada a medianoite) vou beber, pero... non podo, NON PODO. Que pasa? desmonto a boquilla do tubo de hidratación, nada, aire. Non perdamos os nervios, o set vai por dentro do mono, imposible conxelarse. Sigo subindo. Un par de horas despois o volvo intentar outra vez, NADA. Decido seguir subindo e non pensar en beber. Teño que esperar a que salga o sol para quitar a mochila, o mono e o set de hidratación para descubrir que pasa. Adiántame Richard. Rompe o dia pasadas as 5 da mañá, acabo de pasar a Guntis, parece que non está moi ben, pero vai co seu sherpa, estamos a uns 7.700 metros. Vai moitísimo frío, dixéronme que 30 baixo cero. Espero ata as seis para parar e revisar o set, teño que quitar o neopreno que protexe o tubo e… “unha pinga... conxelada”, menos de medio centímetro de tubo conxelado!!! duro como unha pedra, fun incapaz de desfacelo. Bebín a morro do recipiente, parte caeu por fora, as pingas conxélanse antes de chegar a roupa. Perdín moito tempo e collín frío, montei todo e seguín subindo. Ven o mais difícil: un tramo de terreo mixto, seguido dunha forte pendente (50 graos) de neve profunda durante máis de 100 metros de desnivel, logo xeo nun curto terreo técnico a 8000 metros, e case, case, o día empeza a pecharse, magoa, a nube abraza o cumio, a solta, aguantara? case, si, CUMIO ás 13.05 h. Custoume moito chegar, os últimos metros foron eternos, pero alí estaba Richard, esperándome para a foto, preparei a miña cámara, dinlla, gravoume un vídeo, eu todo emocionado falando en galego para a cámara, consciente de ser o primeiro galego nese cumio, e a miña lingua estaba presente. Que satisfacción, dediqueille o cumio ao meu benquerido Club Montañeiros Celtas, no seu 70 Aniversario. Lembreime da miña nai (hoxe era o dia da nai), das nais dos montañeiros que sofren polos seus fillos, e de Luís Barbero, tamén pasaron fugazmente familiares, amigos, a boa xente que me ten axudado e apoiado, colaboradores e todos aqueles que fixeron posible que estivera alí... Pero Richard apremábame, imos imos, hai que baixar!
Acadei o cumio o sétimo (e último). Chegaron ao cumio e por este orde: Azim Ghaychisaz (Iran) e o seu sherpa, Radk Jaros (República Checa), Óscar Cadiach (Catalunya), Jan Travnicek (República Checa), Richard Hidalgo (Perú), Sechu López (Galicia).
E baixamos, pero sabedor de que canso o descenso e moi perigoso fun amodiño, sen presa pero sen pausa. A neve estaba moi branda e esvarábase con facilidade. Custoume chegar ao C4 alto onde estaba a miña tenda, de feito xa anoitecera, eran preto das 8 da tarde. Foran 14 horas 50 minutos de ascenso, uns 15 minutos no cumio e 7 horas e media de descenso, total máis de 22 horas de actividade, e so bebín un litro! Entrei na tenda, Richard estaba durmido, deiteime e chamei por teléfono a Sonia para dar a boa nova, na máis colgar quedei durmido co telefono acendido, o frontal o mesmo, sen meterme no saco e... sen beber!

7 de maio. Despertoume Richard, tiñamos que beber. El xa estaba a preparar as súas cousas para marchar. Nos meus pes tiña conxelacións, pero non parecían graves. Richard marchou ás 10, mentres eu empezaba a recoller as miñas cousas e a tenda. Óscar, Jan e máis eu saímos as 12. Pronto decateime de que estaba peor do que pensaba, doíanme os pes, e fun quedando atrasado. Aproveitaba as paradas de descanso para facer algunhas fotos, ata que a cámara deixou de funcionar (escasa batería). Cheguei ao C3 sobre as cinco da tarde, quería continuar ata o C2, pero levantouse vento e pareceume máis prudente descansar e non forzar a chegar xa noite ao C2 onde ademais tería que palear neve para despexar a miña tenda. Acomodeime, bebín e comín dabondo. Durmín moi ben, estaba so, pero moi tranquilo.

8 de maio. Tiña a confianza de chegar ao CB. Comecei a baixar ás 8.30 h. Pero rapelar non foi doado, as cordas estaban rizadas e tensas, nalgúns tramos estaban atrapadas polo xeo nocturno. Contaba chegar ao C2 en 3 horas e levoume catro e media. As 13 horas estaba na entrada da miña tenda, o campamento estaba desolado, ninguén. Non faltaba o lixo e varias cousas útiles abandonadas por alpinistas sen escrúpulos nunha baixada acelerada. Algúns non dubidan en deixar a montaña sucia, magoa, caso distinto e cando hai unha emerxencia, onde é comprensible o abandono de material. Pero na maioría dos casos e pura desidia. Indignante. Eu deixei dous cartuchos de gas na tenda dos húngaros (a única que estaba no C2), pois alleo a traxedia destes, pensei que farían outro intento de cumio. Deixei o gas contando con chegar ao CB. Quitei a neve da miña tenda e preparei de comer e beber, recollín todo (a mochila era duns 40 quilogramos). Saín sobre as 15.30 h. Media hora despois desatouse unha forte tormenta, raios, tronos e neve dabondo. Comecei a preocuparme porque se perdería a pegada. Era difícil avanzar: o peso da mochila, a dor dos pes, a abundante neve fresca, a falta de visibilidade, o cansazo xeral... A pegada íase perdendo e na chaira do plató glaciar a situación era delicada, pero paseina, estaba preto do C1, so tiña que cruzar as gretas da beira do glaciar, algo que con boa pegada e nun bo día serían 10 minutos, pois ben, non atopei pegada ningunha e o caos de gretas metía medo, esforceime por lembrar as formas do xeo... eses dez minutos convertéronse en hora e media de suplicio. Deixara de nevar, estaba no C1 sobre as 19.30 horas coas últimas luces do día, seguir baixando sería unha tolería, non había pegada ningunha, decidín acampar. Foi a nevarada máis grande dende que estabamos aquí, máis de medio metro, uns 60 cm en tres horas sen cesar. Estaba mal, moi canso, extenuado, desanimado, derrotado. So quería durmir, esquecer as apertadas botas, os crampóns, o arnés, a megamochila... Pasaron unhas horas, de pronto luces e voces: Sir, sir, sir... debía de estar delirando, pero non, eran dous mozos sherpas, axudantes na cociña do CB. Foi toda unha delicia velos, unha inxección de moral, de ilusión; a alguén nesa montaña parecía importarlle o que me pasase, algo que empezaba a dubidar. Viñan ao meu encontro para informarme de que a mañá seguinte viña o helicóptero a por todos, que non me demorase. Querían que me fora con eles pero que va, nin de coña, estaba fundido, necesitaba durmir. Déronme zume, queixo e tortilla e marcharon, de paso se levaron unha tenda e algunha outra cousa. Xa me atopei mellor, agora sabía que tería a pegada aberta ata o CB, e a mochila pesaría menos, si, estaba francamente mellor, durmín moi ben.

9 de maio. Pasadas as 7 da mañá estaba en marcha, afrontei a xornada con alegría, a montaña estaba moi fermosa, toda branca. Ningún día a vira así. Cheguei ao CB antes das 11, estaba case todo recollido, sorprendeume. Tiven un cálido recibimento por parte de todos, pero tamén déronme as malas novas, mentres facía os primeiros baños de auga quente con betadine en mans e pes. Eu cría que era o que baixara peor (polos meus pes), pero mirei a Guntis con importantes conxelacións nunha man e nariz, tamén tiña problemas nos pes. Os dous checos foran evacuados en helicóptero de emerxencia, con graves conxelacións. O húngaro Tibor Horvath desaparecera o día 5, e se lle daba por morto. Mágoa.
Despois todo foi moi rápido, nunha hora tiven que recoller todas as miñas cousas. Fun na terceira viaxe de helicóptero, ata Tatopani, como todos. Alí comemos e descansamos un par de horas, logo unha segunda viaxe no mesmo transporte ata Pokhara, onde pasamos a noite. Ao día seguinte fun nun avión de voo regular ata Kathmandu.

Sobre as miñas conxelacións dicir que sigo contando con que non sexan graves. Chamei ao médico da expedición de Carlos Soria, Dr. Carlos Martinez (que xa estaba en España), quen amablemente ofreceume a súa axuda. Envieille fotos das conxelacións e xa me enviou un tratamento e instrucións para as curas, indicacións que estou a seguir. Todo isto e a miña propia experiencia anterior fanme estar tranquilo. Dende aquí o meu agradecemento a Carlos Martínez pola súa boa disposición e rápida resposta.

Sobre o vídeo de cumio dicir que ao revisar as gravacións e fotos, o vídeo non existe e as fotos, en fin. O do vídeo amólame especialmente porque facíame moita ilusión, pero é algo que xa non ten remedio, magoa. Creo que vou enviarlle a Richard un curso de foto/vídeo online.

Outro día escribo as conclusións da viaxe e da expedición.

Unha aperta.

Sechu, dende Kathmandu.

Xoves, 17 de maio 2012. Día das Letras Galegas